نام P53 برگرفته از توده مولکولی آن می باشد که روی SDS-PAGE (سدیم دو دسیل سولفات پلی آکریل آمید ژل الکتروفورز ) به صورت یک پروتئین 53 کیلو دالتونی جدا می شود. اما اگر بر اساس تعداد اسیدهای آمینه آن شناسایی صورت بگیرد 43.7 کیلو دالتون خواهد بود این تفاوت به دلیل تعداد زیادی اسیدهای آمینه اطراف مولکول آن میباشد که در حرکت الکتروفورتیک سنگین تر از حالت طبیعی خود را نشان می دهد. این حالت در P53 گونه های مختلف شامل انسان ، جوندگان، قورباغه و ماهیها دیده می شود.
عملکرد P53:
P53 دارای مکانیسمهای ضد سرطانی زیادی
می باشد همچنین در آپپتوز، در پایداری ژنوم و جلوگیری از فعالیتهای رگزایی نقش
دارد. به عنوان عملکرد ضد سرطانی از مکانیسم های زیر استفاده می کند:
1 -
میتواند پروتئینهای ترمیم کنندهْ DNA را در مواردی که DNA
آسیب دیده تشخیص داده می شود فعال
نماید.
-2 با متوقف کردن چرخهْ سلولی در نقطهْ G1/S مانع رشد سلول شده تا آسیب تشخیص داده شده روی DNA ترمیم شود، بعد از ترمیم آسیب، مهارسلول برداشته می شود و سلول ادامهْ چرخهْ خود را انجام می دهد.
-3 آپپتوز را میتواند شروع نماید، آپپتوز مرگ برنامه ریزی شدهْ سلول است در حالتیکه آسیب DNA غیر قابل ترمیم باشد آپپتوز شروع خواهد شد.
مکانیسم عملکرد به این صورت است:
در حالت طبیعی P53 به مولکول mdm2 متصل بوده و غیر فعال می باشد به محض ایجاد آسیب DNA یا استرسهای سلولی دو حالت اتفاق می افتد.
الف: مهار P53 برداشته می شود و P53 فعال می گردد.
ب: میزان تولید P53 در سلول افزایش می یابد.
P53 فعال شده بهDNA وصل می شودو
باعث افزایش بیان چند ژن شامل WAF1/CIP1 می شود که مولکول P21 را کد می کنند.
P21 در فاز G1/S به CDK2 (Cycling Depended Kinas 2) متصل می شود و باعث مهار آن می گردد.
کمپلکس CDK2 برای ادامهْ
روند چرخهْ سلولی بسیار مهم می باشد و وقتی که P21 به آن متصل شد سلول نمی تواند وارد مرحلهْ بعدی تقسیم خود شود .
P53 جهش یافته نمی تواند برای مدت
طولانی به DNA وصل شود و در
نتیجه P21 نیز به مقدار
کافی در دسترس نخواهد بود تا سیگنال توقف تقسیم سلولی را ایجاد نماید، سلول به
صورت غیر قابل کنترل تقسیم خواهد شد و نتیجهْ آن ایجاد تومور خواهد بود. تحقیقات
اخیر اتصال مولکول P53 را به مولکول
دیگری بنام RB1 از طریق واسطه
ای بنام 14 P جهت مهار سیکل
سلولی نشان داده است.
بیانP53 را میتوان
به وسیلهْ قرار دادن سلول در معرض اشعهْ UV بررسی نمود. در این حالت اشعهْ UV باعث آسیب DNA شده و مقدار p53 در سلول افزایش می یابد.